Niezależna Gazeta Obywatelska

2 września 1945 r. w Warszawie powołano do życia zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (pełna nazwa: Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji „Wolność i Niezawisłość”) na czele którego stanął płk Jan Rzepecki. Była to polska cywilno-wojskowa organizacja antykomunistyczna, której trzon stanowiły pozostałości rozwiązanej w 1945 Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. WiN przejęła jej strukturę organizacyjną, kadry, majątek a także częściowo oddziały leśne. Dowódcy obszarów DSZ zostali prezesami obszarów WiN.

WiN odrzucała porozumienia w Jałcie i domagała się, aby Armia Czerwona i NKWD opuściły obszar Polski. Początkowo jednym z głównych celów organizacji było na drodze walki politycznej nie dopuścić do zwycięstwa wyborczego komunistów po II wojnie światowej. Członkowie WiN dopuszczali także możliwość zbrojnej obrony. Mimo deklarowanego cywilnego charakteru organizacja posiadała silne oddziały zbrojne zwłaszcza w obszarze centralnym w okręgach białostockim, lubelskim i warszawskim ponieważ dowódca obszaru centralnego nie wykonał rozkazu o rozwiązaniu oddziałów leśnych uważając WiN za organizację wojskowo-polityczną. Organizacja sprzeciwiała się także prześladowaniom politycznym i czynionej przez wojska radzieckie dewastacji kraju. W 1945 r. aresztowano m.in. pierwszego prezesa WiN, płk Jana Rzepeckiego i wszystkich dowódców obszarów, zaś w październiku 1946 r. schwytano jego następcę płk. Franciszka Niepokólczyckiego. Od wiosny 1948 r. organizacja znajdowała się pod kontrolą zorganizowanej przez UB przy pomocy zwerbowanych oficerów WiN i AK.

Warto przeczytać o WiN na stronach IPN
Oprac. TK