Niezależna Gazeta Obywatelska

Ignacy Mościcki na świat przyszedł 1 grudnia 1867 r. w Mierzanowie w rodzinie szlacheckiej o powstańczych tradycjach. Był polskim politykiem, chemikiem, naukowcem, budowniczym polskiego przemysłu chemicznego, a także Prezydentem RP w latach 1926–1939. Był autorem ponad 60 prac naukowych i ponad 40 patentów polskich i zagranicznych. Początkowo związany był z ruchem socjalistycznym. W latach 1912–1922 był profesorem Politechniki Lwowskiej, autorem nowatorskiej metody pozyskiwania kwasu azotowego z powietrza. Po odzyskaniu niepodległości i objęciu przez Polskę części Górnego Śląska w 1922 r. został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty). Zakłady zostały w krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została wielokrotnie powiększona (np. azotniaku z 70 do 170 tys. ton rocznie) i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy, azotan amonu, saletrzak i nitrofos – co całkowicie uniezależniło Polskę w tym zakresie od importu.

W 1925 r. został rektorem Politechniki Lwowskiej. W latach 1925-1926 był też profesorem Politechniki Warszawskiej. Był oddanym zwolennikiem Piłsudskiego, którego znał jeszcze z działalności w ruchu socjalistycznym. Po przewrocie majowym w 1926 r. i odrzuceniu przez Piłsudskiego funkcji prezydenta, 1 czerwca 1926 r. Mościcki został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta Polski. W pierwszym głosowaniu otrzymał 215 głosów, Bniński – 211, a socjalistyczny poseł Zygmunt Marek – 56. 1 czerwca, w drugim głosowaniu, Mościcki dostał 281 głosów, podczas gdy Bnińskiego poparło 200 członków Zgromadzenia Narodowego. Tym samym szerzej nieznany ogółowi naukowiec został trzecim, po Gabrielu Naturowiczu i Stanisławie Wojciechowskim Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Został zaprzysiężony 4 czerwca 1926 r. i zamieszkał wraz z rodziną na Zamku Królewskim w Warszawie. Za życia Józefa Piłsudskiego Mościcki jako prezydent pełnił funkcje reprezentacyjne i honorowe. Pomimo zwiększenia uprawnień głowy państwa przez tzw. nowelę sierpniową, ośrodkiem decyzyjnym był marszałek. Sam prezydent skupił się przede wszystkim na patronowaniu rozwoju gospodarczego kraju. W 1930 r. był inicjatorem budowy m.in. wielkiego kombinatu chemicznego w Mościcach pod Tarnowem. 8 maja 1933 r. został wybrany ponownie na II kadencję. Posiedzenie Zgromadzenia Narodowego zbojkotowały Stronnictwo Narodowe, Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji, Narodowa Partia Robotnicza, Stronnictwo Ludowe i słowiańskie mniejszości narodowe. Mościcki otrzymał 332 głosy (na 343 parlamentarzystów biorących udział w posiedzeniu Zgromadzenia. Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się do Rumunii, gdzie został internowany. 30 września 1939 r. zrezygnował z prezydentury. W grudniu 1939 r. przeniósł się do Szwajcarii, gdzie przebywał do śmierci. Zmarł 2 października 1946 r. w Versoix. Zgodnie z jego życzeniem został pochowany na tamtejszym cmentarzu, a na grobie ustawiono prosty, drewniany krzyż z inicjałami „I.M.”. Jego szczątki sprowadzono do Polski w 1993 r. i złożono w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

Oprac. Tomasz Kwiatek