Archiwum Niezależnego Zrzeszenia Studentów trafiło do zbiorów biblioteki uniwersyteckiej

Niezależna Gazeta Obywatelska

Niezależne Zrzeszenie Studentów to organizacja, która w zeszłym roku obchodziła swoje 30. urodziny. W Opolu struktury Zrzeszenia istniały w Wyższej Szkole Pedagogicznie i Wyższej Szkole Inżynierskiej. Dziś trudno dotrzeć do archiwalnych dokumentów z tamtego okresu. Zresztą nie jest to tylko problem lokalny, ale całego kraju. Stan wojenny, represje wobec działaczy opozycji oraz działania operacyjne SB spowodowały, że archiwalia z tamtego okresu uległy rozproszeniu lub zniszczeniu.

W minionym tygodniu dr Mariusz Patelski przekazał do Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego archiwum organizacyjne NZS przy WSP w Opolu. W zbiorze tym znajdują się unikatowe dokumenty i prasa drugiego obiegu z lat 1980-1981. Zdecydowana większość materiałów dotyczy dziejów Opola i Śląska Opolskiego. Obok korespondencji prowadzonej przez Komitet Uczelniany NZS z władzami uczelni, znajdują się tam materiały wytworzone przez różne struktury regionalnej „Solidarności” (MKZ Opole, „Solidarność” nauczycielska i inne) oraz prasa i wydawnictwa Zrzeszenia (m.in. „Aneks”, „Opolitechnik”, „Katharsis” oraz „Biuletyn Informacyjny” i „Biuletyn Strajkowy”). W przekazanym zespole odnaleźć można także dokumenty i wydawnictwa z różnych ośrodków akademickich kraju. Szczególnie obszerne są teczki z materiałami pochodzącymi z Krakowa, Łodzi, Warszawy i Wrocławia. Na uwagę zasługują szczególnie komunikaty władz krajowych Zrzeszenia oraz długie ciągi czasopism studenckich i związkowych (m.in. prasa wrocławska: „No więc”, „O co chodzi”, „Co słychać”, „CDN” oraz „Komunikat”).

Losy archiwum pierwszego NZS były równie burzliwe jak czasy w jakich powstawało. Po wprowadzeniu stanu wojennego, funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa szantażem i represjami wymusili na działaczach Zrzeszenia oddanie dokumentów organizacyjnych. Po przełomie 1989 r. członkowie tzw. drugiego NZS podjęli skuteczną akcję, której celem było odzyskania zagrabionego archiwum. W akcji tej szczególne zasługi położyła Iwona Niedojadło – przewodnicząca Zrzeszenia i Radna Miasta Opola w początkach lat 90. ubiegłego wieku.

Przez następne lata dokumentacja była przechowywana i porządkowana w Instytucie Historii UO oraz udostępniana studentom. W oparciu m.in. o te materiały powstała publikacji „Niezależne Zrzeszenie Studentów w Opolu 1980-1990” pióra dra Mariusza Patelskiego, były przewodniczący reaktywowanego NZS WSP w 1989 r.. Książka unikalna, w której opisano środowisko akademickie w latach 80. i 90. XX w. w Opolu. Jak zapowiada opolski historyk kolejny zbiór dokumentów, dotyczący drugiego NZS z lat 90., także niedługo trafi do biblioteki. – Wciąż niestety brakuje wielu dokumentów z czasów drugiego NZS, paradoksalnie dysponujemy większą ilością materiałów dotyczących pierwszego Zrzeszenia. Cały czas szukam materiałów organizacji oraz działaczy, którzy przekażą lub wypożyczą swoje archiwa domowe apeluje do dawnych działaczy Patelski, który zapewnia, że osobiście skseruje dokumenty, jeśli ktoś nie zechce pozbywać się pamiątkowych dokumentów. Cennym uzupełnieniem mogą być także wspomnienia i relacje z czasów studenckich.

Przekazane w ubiegłą środę materiały, po uprzednim zarejestrowaniu i opracowaniu, będą udostępniane zainteresowanym w czytelni Międzyinstytutowej Biblioteki Politologii, Filozofii i Socjologii (ul. Katowicka 30). Niewykluczone, że dokumenty zostaną także wykorzystane do opracowania specjalnej wystawy obrazującej dzieje studenckiej organizacji w Opolu. Do sprawy jeszcze wrócimy.

Autor: Tomsz Kwiatek, przewodniczący NZS UO w latach 1999/2000

Komentarze są zamknięte