Niezależna Gazeta Obywatelska

Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 r. upadł projekt polsko-węgierskiej unii personalnej. Szlachta polska i rycerstwo zdecydowały, że królem Polski zostanie Jadwiga, młodsza córka zmarłego króla Ludwika z dynastii Andegawenów. Na męża wybrano jej wielkiego księcia litewskiego Jagiełłę, który dał początek dynastii Jagiellonów, z którą łączy się najpomyślniejszy okres w polskich dziejach. 14 sierpnia 1385 r. w Krewie zawarto unię personalną między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim. Układ przewidywał małżeństwo wielkiego księcia litewskiego Jagiełły z królem Polski Jadwigą oraz objęcie przez niego polskiego tronu, w zamian za co Jagiełło zobowiązał się przyjąć chrzest i schrystianizować Litwę oraz odzyskać wszystkie ziemie utracone przez Koronę. W ostatnim punkcie aktu książę Jagiełło „obiecuje ziemie swoje litewskie i ruskie na wieczne czasy do korony królestwa polskiego przyłączyć”. Jagiełło, władca ostatniego pogańskiego państwa w Europie, dostał więc koronę jako wiano pięknej kobiety, spadkobierczyni wielkiej kultury europejskiej. Powstałe z ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego państwo było największym w ówczesnej Europie. Złączenie obu krajów poprzez małżeństwo dwojga suwerennych władców w 1385 r. przyniosło przede wszystkim przymierze przeciw Zakonowi Krzyżackiemu, który przeżywał okres największego rozkwitu. Bezkrwawa chrystianizacja Litwy była też dla Polski niekwestionowanym tytułem do chwały.

Unia Polski z Litwą przyniosła zasadnicze zmiany w dynamice państwa polskiego. Wraz z rozszerzeniem obszaru państwa oraz nowymi zadaniami, płynącymi z przesłanek terytorialnych, rozszerzyły się horyzonty myśli i zamierzeń Polaków. Wiążąc się z Litwą, Polska przyjmowała na siebie również wszystkie jej obciążenia i współzawodnictwo z Moskwą. Związek polsko-litewski przechodził burzliwe koleje. Okazał się jednak trwały i przetrwał ponad cztery stulecia.

Oprac. TK